मुंबई :  ‘गॉड्स सिरीज - टचिंग द फेथ, कनेक्टिंग द सोल्स’ या दुबईस्थित प्रख्यात कलाकार अकबर साहेब यांच्या चित्रमय प्रवासाचे प्रदर्शन जहांगीर आर्ट गॅलरी येथे २ ते ७ ऑगस्ट २०२३ दरम्यान सकाळी ११ ते सायंकाळी ७ या वेळेत केले गेले आहे. या प्रदर्शनाचा प्रीव्ह्यू शो १ ऑगस्ट २०२३ रोजी सायंकाळी ५ वाजता आयोजित करण्यात आला आहे. या प्रदर्शनाचे संयोजन राजीव मेनन यांनी केले आहे.

‘डेप्थीझम’ ही अकबर यांच्या चित्रांची शैली आहे आणि ते त्यातून विविध संस्कृतींमधील अंतर भरून काढतात आणि विविध पार्श्वभूमी असलेल्या प्रेक्षकांच्या हृदयाला हात घालतात. अकबर साहेब यांनी त्यांच्या या श्वास रोखून धरायला लावणाऱ्या चित्रांबद्दल, त्यांच्या अतुलनीय अशा प्रवासाबद्दल आणि त्यांच्या ‘डेप्थीझम’ या चित्रकलेच्या शैलीबद्दल भाष्य केले आहे. त्याशिवाय त्यांच्या ‘गॉड्स सिरीज’ या बहुचर्चित अशा मालिकेबद्दल व त्यातील संदेशाबद्दलही ते बोलले आहेत.”

भारतातील कर्नाटक राज्यातील अत्यंत निसर्गरम्य अशा श्रींगेरी येथे १९६३ साली जन्मलेल्या अकबर यांना चित्रकलेची आवड लहानपणापासूनच होती. श्री गणेशाबद्दल त्यांना असेलेले आकर्षण त्यांच्या कलेला भरारी देवून गेले. कुटुंबाकडून अगदीच कमी सहाय्य मिळूनही आणि अनंत अशा अडचणींचा सामना करायला लागूनही त्यांनी आपली कला जोपासली आणि आपला कलात्मक पाया भक्कम केला. वयाच्या अगदी सातव्या वर्षीपासून त्यांनी स्केचिंगला सुरुवात केली आणि ते करता यावे व त्यासाठीचा खर्च भागवता यावा म्हणून त्यांनी अगदी छोटी-मोठी कामेही केली. अकबर यांच्या समर्पणाला सीमाच नव्हती. अकबर यांची प्रतिभा आणि त्यांचे समर्पण त्यांना अतुलनीय अशा कलात्मक प्रवासावर घेवून आले. विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांच्या जीवशास्त्र गृहपाठासाठी चित्रकला करत व साइन बोर्ड रंगवत त्यांनी त्यांचे पैसे उभारले. पुढे त्यांनी आघाडीच्या जाहिरात कंपन्यामध्ये इलस्ट्रेटर व एअर ब्रश स्पेशालीस्ट म्हणून ख्याती मिळविली. त्या क्षेत्रात त्यांचे नाव मोठे होते. बेंगलोर, बॉम्बे यांसारख्या शहरांमध्ये ते काम करत होते. त्यानंतर ते दुबई येथे राहायला गेले. सध्या ते दुबई येथेच राहतात. त्यांच्या अवतीभवती आता सर्वत्र चित्रेच चित्रे असतात आणि त्यातून त्यांची वैविध्यपूर्ण सर्जनशील संकल्पना, अनुभव, योजना आणि शैली या गोष्टी समोर येतात.

‘डेप्थीझम’ या त्यांच्या शैलीतून त्यांच्या कलेचे वेगळेपण दिसून येते. ‘डेप्थीझम’मधील प्रत्येक चित्र हे अकबर त्यांच्या निरंतर अशा समर्पणाची आणि एक कलाकार म्हणून त्यांच्या अतुलनीय अशा प्रतिभेची साक्ष देतात. त्यातून जगभरातील प्रेक्षकांचे आणि कलेच्या उपासकांचे लक्ष वेधून घेतले जाते. या शैलीला प्रक्रियेतून आणि अभ्यासातून जायला कित्येक वर्षे लागली. अकबर हे या चित्रांची निर्मिती अत्यंत बारकाईने आणि त्यात बारीकसारीक गोष्टी दिसतील अशा पद्धतीने साकारतात. त्यातून एक संदेश, संकल्पना, भावना व्यक्त होतात आणि कल्पनाशक्ती जागृत होते. या गोष्टी ज्यांना कळतात त्या प्रत्येकाच्या मनावर मग ही चित्रे कधीही पुसू शकणार नाही असा ठसा उमटवतात.

‘गॉड्स सिरीज’ या त्यांच्या गाजलेल्या मालिकेमध्ये अकबर यांनी हिंदुत्त्वामधील आणि इतरही धर्मांमधील देव आणि देवतांचा समावेश केला आहे. ते स्वतः मुस्लीम धर्माचे असले तरीही या देवता त्यांच्या कलेतून लीलया डोकावतात. ही कलात्मक गोष्ट त्यांच्या कलेत येते ती त्यांच्या स्वतःच्या धारणेतून. कला ही सर्व सीमा छेदून जाते आणि त्यातून विविध धर्मीयांमध्ये  केवळ प्रेम, आदर आणि एकात्मता यांचाच प्रसार होतो, ही त्यांची धारणा आहे. 

आपल्या कलेमध्ये देव आणि धर्म यांचा समावेश करण्याच्या त्यांच्या या आसक्तीबद्दल बोलताना अकबर म्हणतात, “अलीप्ततावादाच्या नकारात्मक संकल्पनेलाच मला आव्हान द्यायचे आहे. त्यातून प्रेक्षकांना त्यांचे नातेसंबंध पाहता यावेत यासाठी प्रयत्न असतात. केवळ कलेतूनच नव्हे तर परस्पर संबंधांमध्ये ही नाती पाहता यावीत, हा प्रयत्न असतो. माझ्या चित्रांच्या माध्यमातून मला सहनशीलता, एकात्मिकता यांचा प्रसार करायचा आहे आणि त्याचवेळी सर्व संस्कृती व इतिहास यांचाही प्रसार करायचा आहे.”

अकबर आपल्या कलाकृतींमध्ये देव आणि देवत्त्व यांचा मिलाफ साधतात आणि त्यासाठी खरेपणा व आदर यांचीते मदत घेतात. ते खोलवर जावून संशोधन करतात आणि त्यातून इतिहास, महत्त्व व सांस्कृतिक संदर्भ हे त्यांच्या प्रत्येक आकृतीमध्ये डोकावतात. विविध पार्श्वभूमीच्या प्रेक्षकांना या संकल्पना त्यामुळेच भावतात. देवत्त्व व सापेक्षता या गोष्टी साकारताना ते एक अतिशय लवचिक असा समतोल शोधतात आणि त्यातून रसिकांनीच त्यांच्या अध्यात्मिक श्रद्धा शोधाव्यात व त्यातून सामायिक धागा निर्माण करावा, अशी धारणा ठेवतात.  

गॉड्स सिरीज’मधील त्यांच्या एका चित्राशी एक रसिक समरस झाला, तो क्षण अकबर यांच्यासाठी सर्वात अविस्मरणीय होता. अकबर सहेब यांच्या गणपती बाप्पाची चित्रे ही खऱ्या अर्थाने कोणत्याही संकटात असलेल्या रसिकाला मनःशांती देणारी असतात. एका ग्राहकाच्या मित्राने एक भक्कम अनुभव कथन करताना कलेचा उपयोग आराम व अध्यात्मिकता मिळविण्यासाठी कसा होतो, त्याचे वर्णन केले. वैयक्तिक द्वंद्वावर मात करण्याची कलेमध्ये ताकद असते आणि त्याचवेळी त्यातून ती लोकांना खोलवर जोडूही शकते. अकबर यांच्या समर्पणात लोकांना प्रेरणा देणारी कला निर्माण करण्याची शक्ती आहे आणि त्यातून प्रेरणा मिळते. शिवाय त्यातून कलात्मक व्याक्ततेच्या बदल घडवून आणण्याच्या शक्तीलाही छेद जातो.  

अकबर यांचे असे मानणे आहे की कलेमध्ये संस्कृतींमधील अंतर छेडण्याची शक्ती आहे आणि कला लोकांच्या हृदयाशी थेट संवाद साधू शकते.