मुंबई (शांताराम गुडेकर) भारतामध्ये 'स्ट्रोक' हा मृत्यूसाठी सामान्य आजार बनला आहे. प्रौढ व्यक्तींमध्ये गंभीर स्वरूपाचे अपंगत्व मृत्यूूसाठी सर्वांत कारणीभूत बनले आहे. असे निदर्शनास आले आहे, की भारतामध्ये स्ट्रोकचे प्रमाण जवळपास १०० टक्क्यांंनी वाढले आहे, तर विकसित देशांमध्ये हे प्रमाण ४२ टक्क्यांंनी कमी झाले आहे.जाग‍तिक आरोग्य संघटनेच्या मते जागतिक स्तरावर स्ट्रोक हा मृत्यूसाठी दुसरे कारण आणि अपंगत्वासाठी तिसरे प्रमुख कारण आहे. नुकतेच सादर करण्यात आलेल्या माहिती मधून निदर्शनास येते, की जवळपास १५ टक्के स्ट्रोक्स ४५ वर्षांपेक्षा अधिक वय असलेल्या लोकांमध्ये दिसून येतात आणि सध्या या समस्येच्या दुप्पट प्रमाणाचा सामना भारत करीत आहे. तज्ज्ञांना भारतामध्ये उदयास येत असलेल्या स्ट्रोक आजाराबाबत चिंता आहे.सामाजिक- आर्थिक विकासावर प्रचंड परिणाम होत असतानादेखील या वाढत्या संकटाकडे आतापर्यंत कमीच लक्ष देण्यात आले आहे.रुग्णालयामध्ये रुग्ण उशिरा पोहचत असल्यामुळे त्याची प्रकृती अधिक बिघडते, त्यामुळे त्याला वेळेवर वैद्यकीय उपचार मिळणे हे सर्वांत मोठे आव्हान आहे.स्ट्रोक आल्यानंतर त्या रुग्णाचे वैद्यकीय पुनर्वसन करणे हे सर्वांत महत्त्वाचे असते. स्ट्रोकची तीव्रता आणि त्यामधील जटीलता प्रत्येक व्यक्तीनुसार वेगवेगळी असते आणि बरे होण्याची क्षमतादेखील वेगळी असते. मध्यम किंवा तीव्र प्रकारच्या स्ट्रोकम‍ध्ये लवकर व पद्धतशीर व्यापक रिहॅबिलिटेशन पोस्ट-स्ट्रोक प्रोग्राम रुग्णाला आवश्यक माहिती जाणून घेण्यासह लवकर बरे होण्यामध्ये मदत करू शकतो.स्ट्रोकमुळे मेंदूमधील रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळा निर्माण होतो किंवा मेंदूमधील रक्तवाहिनी फुटल्यामुळे (रक्तस्राव) मेंदूच्या कार्यामध्ये अडथळा निर्माण होतो.स्ट्रोक कोणालाही येऊ शकतो. ज्यामुळे घरी व क्लिनिकमध्ये पोस्ट-स्ट्रोक रिहॅबिलिटेशनमध्ये सिंफ्नी मेडिकल किटने उपचारात्मक रुग्णाची काळजी घेतली जाते. हे उपचारामुळे रुग्ण लवकरात लवकर बरे होण्याची त्यांना किमान मदतीविना रोजची कामे स्वत:हून करण्याची शक्यता वाढवतात.संशोधनानुसार ८० लाख रुग्णांसाठी आणि दहा लाख नवीन रुग्णांच्या (दर वर्षाला) उपचारासाठी फक्‍त ३५हजार फिजिओथेरपीस्ट्सची सुविधा उपलब्ध आहेतंत्रज्ञानामध्ये नुकत्याच झालेल्या सुधारणा आणि उपचारांबाबत काटेकोर पालन करून स्ट्रोकवर प्रभावीपणे नियंत्रण ठेवता येऊ शकते. भारतामध्ये स्ट्रोकचे वाढते प्रमाण धोक्याची घंटा आहे. भारतातील स्ट्रोकच्या प्रमाणावर पद्धतशीर देखरेख ठेवण्याची आणि स्ट्रोकमुळे होऊ शकणारे प्रतिबंधात्मक आजार, मृत्यूचे प्रमाण आणि प्रतिकूल आर्थिक परिणाम कमी करण्यासाठी धोरणे विकसित करण्याची गरज आहे.